ती गाडीबाट दुई टन रक्तचन्दन फेला परेको थियो । बाहिर कुटनीतिक नम्बर भए पनि भित्रपट्ट िबा५च ३५२३ र बा२च ४८६५ नम्बरका प्लेट राखिएको पाइएको थियो । गाडी चिनियाँु कूटनीतिक नियोगको भए/नभएको अनुसन्धान भइरहेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी कैलाशनाथ खरेलले बताए । गाडीका चालकहरू दुवै चिनियाँ नागरिकलाई सशस्त्र प्रहरीकै मिलेमतोमा भगाइएको स्थानीय बासिन्दाको आरोप छ । सशस्त्रले गाडी छोडेको थाहा पाएपछि प्रजिअ खरेलले गृह मन्त्रालयमा फोन गरेर आफ्नो आदेश कार्यान्वयन नभएको जानकारी गराएका थिए । प्रजिअ खरेल र जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डीएसपी सहकुल थापा राति तातोपानी पुगेका थिए ।

डीएसपी बस्नेतले भने भीड बढ्दै गएको र कूटनीतिक नियोगको नम्बर भएकाले आफूले गाडी नियन्त्रणमा लिन नसकेको बताए । गाडी प्रवेश गराउन सहयोग गर्न तस्करले स्थानीयलाई ६० लाख रुपैयाँ दिएका थिए । उक्त रकम चिनियाँलाई फिर्ता गरिएको छ । उक्त गाडीले कूटनीतिक नम्बर प्रयोग गरेर पटक-पटक चन्दन निकासी गर्दै आएको स्थानीयले बताए । चन्दन चिनियाँ व्यापारीको भएको प्रहरीको दाबी छ ।

कर्मचारीका अनुसार ट्रकसहित आएको समूहले दुई वन रक्षकलाई नियन्त्रणमा लिई ११ हजार २ सय ४३ केजी रक्तचन्दन लुटेको हो ।

रक्तचन्दनलाई कार्यालय प्रवेश गर्ने मूलढोकासँगैको गोदाममा राखिएको थियो । ढोकामा फलामे साङ्लोमा ताल्चा लगाइएको थियो भने सटरमा दुईवटा ताल्चा लगाइएको थियो । उक्त काठ ट्रकमा लोड गर्न कम्तीमा दुई घन्टा लाग्ने कर्मचारी बताउँछन् ।

कार्यालय सातदोबाटोबाट गोदावरी जाने मूलबाटोसँगै जोडिएको छ । त्यसको एक किलोमिटरभित्र पश्चिममा सातदोबाटो प्रहरी र पूर्वमा हरिसिद्घ िप्रहरी चौकी छ ।

'पेस्तोल देखाई आफूहरूलाई नियन्त्रणमा लिएको र फोनलाइन अवरुद्घ पारेर काठ ट्रकमा लोड गरेको जानकारी सुरक्षाकर्मीले दिएका थिए,' सहायक जिल्ला वन अधिकृत नवीन गिरीले कान्तिपुरसँग भने ।

रक्तचन्दन लुटेर लगेपछि दुई वन रक्षकमध्येका एक लक्ष्मण कार्कीले राति २ः५७ मा आफूलाई जानकारी दिएको उनले बताए ।

'सुरुमा उसले जिल्ला वन अधिकृत प्रकाशनाथ प्याकुरेललाई फोन गरेछ, उहाँको फोन नउठेपछि मलाई गरेको थियो,' गिरीले भने । खत्रीको जानकारीपछि गिरी राति नै प्याकुरेलको घर पुगेका थिए ।

स्रोतका अनुसार रक्तचन्दन लोड गरेर उक्त समूह राति पौने १ बजे घटनास्थलबाट गइसकेको थियो । 'सवा १२ बजेतिर काठ लोड गरिरहेको आवाज सुनिएको थियो । पौने १ बजे ट्रक यहाँबाट गुडिसकेको थियो,' स्रोतले भन्यो । तर वन रक्षक कार्कीले पौने ३ बजेमात्र सहायक अधिकृत गिरीलाई फोन गरेका थिए ।

यसैबीच ललितपुर महानगरीय प्रहरी परिसरले बिहान ६ बजे वन रक्षक कार्कीसहित पूर्णबहादुर ठकुरी र कार्यालयका सवारीचालक रामकृष्ण महर्जनलाई लुटपाटमा संलग्न भएको आशंकामा नियन्त्रणमा लिएको छ । ठकुरीलाई भने सातदोबाटोस्थित प्रहरी चौकीमा घटनाबारे जानकारी दिन गएका बेला बिहान ४ बजे पक्राउ गरेको हो ।

'घटनामा संलग्न भएको आशंकामा उनीहरूलाई पक्राउ गरेका हौं, अरू पनि पक्राउ पर्ने सम्भावना छ,' परिसर प्रमुख माधवप्रसाद नेपालले भने । वनले घटनाबारे प्रहरीलाई पौने ४ बजे मात्र खबर गरेको प्रहरी प्रधान कार्यालयले जनाएको छ ।

वन कार्यालयले मंगलबार साँझ साढे ३ बजेसम्म पनि प्रहरी परिसरमा घटनासम्बन्धी उजुरी हालेको थिएन । 'मैले घटनाबारे आफ्नो मन्त्रालय र विभागलाई जानकारी गराइसकेको

छु । छानबिन टोली पनि आइसकेको छ । कारबाही पनि त्यसैले गर्छ,' वन अधिकृत प्याकुरेलले भने ।

यसैबीच मन्त्रालयले छानबिन गर्न वन विभागका सहसचिव सूर्यप्रसाद जोशीको संयोजकत्वमा तीन सदस्यीय टोली गठन गरेको छ ।

लुटिएकामध्ये १० हजार ८ सय ३० किलो रक्तचन्दन छ महिनाअघि ललितपुरको इमाडोलबाट र ४ सय १३ किलो बाराको पथलैयामा जफत गरी ललितपुरमा ल्याइएको हो ।

आधिकारिक प्रमाणपत्रबिना भारतबाट भित्रिरहेका रक्तचन्दन काठ अरनिको राजमार्गबाट खासा तस्करी भइरहेको छ । तस्करीसँगै राजमार्गमा अवरोध राखेर चन्दन बोकेका कन्टेनरसँग रकम असुल्ने समूह पनि सक्रिय छन् ।

त्यस्ता समूहले कन्टेनर मजदुरलाई धम्क्याएर जाँच गर्ने नाममा रकम असुल्दै आएका छन् । राजमार्गको भक्तपुरदेखि जिरोकिलो, दोलालघाट, कोठे, खाडीचौर, चाकु हुँदै तातोपानीसम्म घरेलु हातहतियार सहितका समूह रकम असुलीमा सक्रिय छन् । यसबाट राजमार्ग असुरक्षित हँुदै गएको गुनासो यातायात व्यवसायी तथा सर्वसाधारणले पटक-पटक गरिरहेका छन् । रक्तचन्दन दुर्लभ वन्यजन्तु तथा वनस्पतिको व्यापार नियन्त्रण महासन्धि -साइटिस) को अनुसूची-२ मा सूचीकृत छ । महासन्धिअनुसार यस्तो व्यापार नियन्त्रण गर्न त्यसरी आउने वस्तुको व्यापारलाई दण्ड वा जफत वा दुवै गर्न वा जफत र निकासी गर्ने, राज्यमा फिर्ता गर्ने व्यवस्था मिलाउन सकिन्छ ।

बत्तीस वर्षअघि साइटिसको सदस्य राष्ट्र भए पनि वन मन्त्रालयले अहिलेसम्म यससम्बन्धी कानुन बनाएको छैन ।